BAKTERİLERLE SANAT YAPMAK

DOÇ. DR. HALUK BERKMEN

BAKTERİLERLE SANAT YAPMAK

04 Haziran 2020

Bakterilerle Sanat Yapmak

Doç. Dr. Haluk Berkmen

Yanlış anlaşılmasın, ben tıp doktoru değil, fizik doktoruyum. Yani, temel bilim olan fizik konusunda İsveç’te doktora yaptıktan sonra ODTÜ’de 10 yıl, 1970 ile 1980 arasında fizik hocası olarak çalıştım. 1979 yılında doçent olduktan bir yıl sonra, 1980 yılında yurt dışına gidip, Viyana’daki Uluslar arası Atom Enerjisi Ajansında 22 yıl Nükleer uzman olarak tüm dünyada görev yaptım. Dünyadaki birçok ülkede bulunan nükleer santrallerin atom bombası üretimi için kullanılmadıklarını denetleyerek dünya barışına katkıda bulundum. 2002 yılında emekli olup doğum yerim olan İstanbul’a geri döndüm. O günden beri çeşitli yerlerde konferanslar vermekte ve görüşlerimi yazmaktayım. Yazılarımı okumak isterseniz şu adresi tıklayınız: http://www.halukberkmen.net/yazilar.php

Bir oğlum ve bir kızım var ve her ikisi de Amerika’da yaşıyorlar. Oğlum Mehmet Berkmen, hem Amerika’da hem de Avusturya’da Genetik doktoru oldu. Şu anda Boston şehrinde yaşıyor ve Boston civarındaki New England Biolabs adlı genetik madde geliştirip üreten bir şirkette hem yönetici hem de araştırma laboratuar şefi olarak bakterilerle araştırma yapıyor. ‘Petri’ kaplarında çoğalttığı bakterilerin aldıkları ilginç şekiller onda bakterilerle sanat yapılabileceği düşüncesini uyandırdı. Zira farklı bakteriler farklı renklerde çoğalıyorlar ve kapta beslenip çoğaldıkça ilginç görüntüler oluşturuyorlardı. ‘Petri’ kabı bakterilerin içinde üremeleri için Alman bakteriyolog Julius Richard Petri tarafından icat edilmiş silindirik cam bir kaptır.

Günün birinde Mehmet Berkmen, Maria Penil adlı İspanyol bir ressamla tanıştı ve ona bakterilerle sanat yapmayı öğretti. İspanya’dan Amerika’ya göç etmiş olan Maria Penil’in renklere hâkimiyeti içsel bir sezgiden türemektedir. Bakteri sanatı için bu özellik çok önemlidir. Zira bakterileri kaba koyduğunuzda nasıl üreyeceklerini tahmin etmeniz gerekir. Bu açıdan bakterilerle sanat yapmak hem sanat sezgisi hem de bilim bilgisi gerektiren bir uğraşıdır.

Amerika’da her yıl uluslararası bakteri sanatı yarışması düzenlenir. Bu yarışmaya dünyanın her yerinden bakterilerle yapılan sanat resimlerinin fotoğrafları yollanır ve bu resimler hem uzman bir jüri tarafından, hem de halk tarafından değerlendirilir. 2017 yılında Mehmet Berkmen ve M. Penil, birlikte girdikleri bir bakteri sanatı yarışmasında hem jüri tarafından hem de halk tarafından birincilik ödülüne layık görüldü. Altta onların bakterilerle yaptıkları sanat eserlerinden birkaçını görüyorsunuz. En soldaki resim yarışmada birinci gelen eserdir. Şu bağlantıda bakteri sanatı eserlerinden birkaç örnekler bulacaksınız:

https://www.theguardian.com/culture/gallery/2015/oct/23/beautiful-bacteria-winners-of-the-2015-agar-art-competition-in-pictures

Bu videoda da bakterilerin nasıl çoğaldıklarını göreceksiniz:

https://www.youtube.com/watch?v=P2pjbwM3KjI

Şu bağlantıda da onunla ilgili Hürriyet gazetesinde yayınlanmış bir yazıyı bulacaksınız.

https://www.hurriyet.com.tr/egitim/sadece-inekleyerek-harvarda-giremezsin-40011673

Bakterilerle yapılan resimler yeni bir sanat dalı olarak tüm dünyada büyük ilgi topluyor. Dr. Berkmen bakteri sanatını anlatması için birçok ülke tarafından davet ediliyor. Türk gençlerinin de bu konuya ilgi duymaları ve bakteri sanatı yarışmalarına katılmaları için üniversitelerde biyoloji ve bakteriyoloji laboratuarlarının sayıca artması gerekecektir.

7 Yorum

Suna Gülgüden

04 Haziran 2020

Harika ve çok enteresan bir sanat dalı. İnsanlar ve özellikle sizin oğlunuz ve arkadaşı gerçekten çok zeki ve yaratıcılar. İşte hayat böyle güzel!! Zeka ve yetenekler birleştiğinde ortaya şahane sonuçlar çıkabiliyor. Hayattan şikayet etmek yerine, yaradanın bize verdiği zengin yetenekleri kullanarak hayatımızı hem kendimiz hem de başkaları için daha yaşanmaya değer bir hale getirip, farkındalık yaratabiliriz. Yeterki isteyelim. Bu değerli bilgiler için teşekkürler!!

Halit Çalışkan

04 Haziran 2020

Haluk hocam aramıza hoşgeldiniz sizin ve oğlunuzun yazılarını da ilk fırsatta okuyacağım sizin tecrübelerinizden ve anılarınızdan çok yararlanacağımızı hissediyorum yeni yazılarınızı merakla bekliyoruz

Haluk Berkmen

04 Haziran 2020

Teşekkürler, Bugün (4-Haziran) saat 17:00 den 18:30'a kadar Facebook sayfamdan canlı yayın yapacağım. Konu: Evrende düzen ve karmaşa. Bu konu hepimizi ilgilendirir. Zira bir yandan iklim değişikliği, diğer yandan Korona pandemisi hepimizin yaşamını hem değiştirdi hem de değiştirecek. İzlerseniz memnun olurum. Selam ve sevgilerimle.