GÜNÜMÜZÜN GEÇERLİ MANTIĞI

Zekâ, karmaşık bir nesnenin ayrıntılarını görebilme, zemin şekil ilişkisini ayırt edebilme, benzerlik ve farklılıkları doğru olarak algılayabilme ve eldeki problemi hızlı bir şekilde çözebilme yetisine verilen isimdir. Bir insanın zekâ düzeyini saptarken doğru sonuca ne kadar kısa sürede ulaşılabildiğine bakılır. Bu bakımdan zekâ testleri belli bir süre tanır ve bu sürede en çok doğru yanıtı bulanlar en zeki insanlar oldukları sonucuna ulaşılır.

Günümüzün eğitim sistemi, Türkiye’de ve tüm batı dünyasında, zekâ geliştirmeye yöneliktir. Bu eğitim sisteminde hızlı düşünebilmek ve hızlı karar verebilmek önemlidir. Gençlerin pek meraklı oldukları bilgisayar oyunları hızlı karar vermeyi gerektirir. Bu tarzda yetişen bir genç yetkili bir konuma geldiğinde hızlı karar vermeye devam edecektir. Uzun uzun düşünmeden aldığı kararların ne gibi yan etkileri olabileceği ve ne gibi zararlara yol açabileceği hesaplamadan bir an önce sorunu çözebilme çabasında olacaktır. Onun için verdiği kararın doğuracağı yan etkiler pek de önemli değildir. Önemli olan bir an önce sonuca ulaşmak ve kâr edip çıkar sağlamaktır. Kapitalist sistemin istediği “Hızlı yaşa ve fazla düşünmeden tüket”. Tüketimi artırmak için de sürekli yeni modeller, yeni moda kıyafetler ve yeni isimli ilaçlar üretilmekte, insanlar uyutulmakta ve yönlendirilmektedir. Bu olguya da “dünyayı yeniden formatlamak” (şekillendirmek) denmektedir. Amerika ve Avrupa’da dünyayı formatlamak isteyen gruplar şimdiden bu işe kolları sıvamış durumdadırlar.

Yaşadığımız dönem “hızlı yaşa hızlı tepki ver“ çağıdır ve gençlere bu davranış şekli bilgisayar yardımıyla aşılanmaktadır. Dünyanın yöneticileri ayırımcı ya-veya mantığı kullanmakta, “ya benden yanasın veya benim düşmanımdan yanasın” sözüyle insanları tehdit etmektedirler. Yapay zekâ içeren ve insandan çok daha hızlı düşünebilen bilgisayarların mantığı da 0 ve 1 içeren ya-veya ayırımcı mantığıdır. Günümüzde yaygınlaşan elektronik savaş, bilgisayarlara bulaşan virüslerle başladı. Bilgisayar virüsü haberimiz olmadan bilgisayarımıza yüklenen bir küçük program veya bir dizi elektronik emirdir. Bu tür virüsler kendilerini kopyalayarak tüm hafızayı doldurabilirler ve bilgisayarın durmasını sağlayabilirler. Daha tehlikeli olanlar bilgisayardaki önemli bazı bilgileri bozabilirler veya silebilirler. Üstelik bilgileri bilgisayarımızdan çalarak diğer bir bilgisayara da aktarabilirler. Nedeni de virüs gönderen kişinin kimliğini açıklamak zorunda olmayışıdır. Böylece bilgi hırsızlığı yapmakta, kişilerin özel yaşamlarını ihlal edebilmektedir.

Gittikçe gelişen yapay zekâ ile çalışan uzaktan kumandalı elektronik aletlerle ve insansız araçlarla yapılan savaş, insanın değerini ortadan kaldırmaktadır. Bir ekran başında oturan kişi binlerce kilometre ötedeki insansız bir aracı yönlendirerek pek çok insanın ölümüne neden olabilmektedir. Yapay zekâ ile çalışan sistemlerde uzak görüşlü ve vicdanlı olmak, yan etkileri hesaplamak yoktur. Geçerli olan sadece verilen emirleri uygulamaktır. Yapay zekâ ile donatılmış robotlar ilerde dünyayı yönetmeye başlarlarsa insanların ciddi sorunlarla karşılaşacakları kesindir. Ya-veya mantığı ile düşünen robotlar yetkiyi ele geçirdiklerinde, ayırımcı mantıkla düşündüklerinden, ne sevgi, ne hoşgörü ne de anlayış kalacaktır.

Doç. Dr. Haluk BERKMEN

09.06.2020